O doświadczeniach związanych z prowadzeniem dużej organizacji i kobiecym stylu zarządzania opowiada Patrycja Strzelecka, dyrektor zarządzająca TMF Poland.
Jaki jest udział kobiet w zarządach firm w Polsce? Jakie czynniki mają wpływ na jego wielkość?
Z badania przeprowadzonego przez Deloitte i Fundację Liderek Biznesu wynika, że w 2015 roku wśród spółek notowanych na głównym rynku warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych kobiety stanowiły 12,05% członków zarządów i 14,49% członków rad nadzorczych. Od tamtego czasu sytuacja pozostaje niemal niezmieniona. W tym roku w Polsce udział kobiet w radach nadzorczych wynosi 15,2%, zasiadają one w zarządach 6,3% z 480 głównych spółek notowanych na giełdzie. Ogólnie obserwuję wzrost udziału Polek na kierowniczych stanowiskach, rośnie zwłaszcza liczba młodych wysoko wykwalifikowanych kobiet na stanowiskach średniego szczebla. Nie możemy jednak mówić o równowadze mężczyzn i kobiet na stanowiskach w zarządach firm, na co – jak sądzę – mają wpływ zarówno stereotypowe postrzeganie „miejsca” kobiety w organizacji, jak i mniejsza pewność siebie kobiet. Wiele z nich nie dąży tak zdecydowanie lub tak często do obejmowania stanowisk na wyższych szczeblach organizacji.
Jakie style przywództwa i zarządzania reprezentują kobiety w polskich firmach?
Menedżerki przeważnie zarządzają w sposób demokratyczny i nastawiony na współpracę. Ich partycypacyjny styl przywództwa przejawia się w rozmowach z pracownikami, aktywnym słuchaniu i przekazywaniu informacji zwrotnych. Nie chciałabym jednak uogólniać, ponieważ w swojej praktyce zawodowej spotkałam również kobiety, które zarządzały ludźmi w sposób bardzo autokratyczny. Zasadniczo styl przywództwa kobiet jest uzależniony od ich osobowości i środowiska pracy. Liczy się efekt końcowy: zaangażowani pracownicy i dobre wyniki finansowe firmy. Demokratyczny styl zarządzania sprawdza się, o ile lider osiąga zamierzone cele. Styl dyrektywny również się sprawdzi, jeśli lider jest w stanie zbudować zmotywowany zespół. Przy czym płeć nie ma w tej kwestii znaczenia. Większość liderek i menedżerek ma dobre wykształcenie i ogromną wiedzę. Kobiety odczuwają potrzebę podnoszenia kwalifikacji, aby zbudować swój autorytet i udowodnić, że słusznie zajmują dane stanowisko. Wpływ na sukces zawodowy Polek ma również dobra opinia ich współpracowników i przełożonych.
Zarządza pani dużą organizacją. Czym różni się pani styl zarządzania od sposobu zarządzania mężczyzny na tym samym stanowisku?
Mój styl zarządzania ma charakter partycypacyjny. Nie mam podejścia nakazowo‑kontrolującego. Wskazuję kierunek działania, ale daję pracownikom możliwość osiągania ich własnych celów. Zachęcam, by podejmowali decyzje bez lęku, że spotka ich krytyka lub popełnią błąd. W TMF Poland zatrudniamy ponad 400 pań – księgowych i specjalistek od płac – i mogę z dumą powiedzieć, że mają realny wpływ na naszą działalność. Mój zespół jest zmotywowany do osiągania wspólnych celów tak samo jak ja. Chcę, żeby nasi pracownicy czuli, że są doceniani, i kładę duży nacisk na wzajemny szacunek, co jest jedną z kluczowych wartości TMF Group. Wierzę, że jestem sprawiedliwa i życzliwa, ale jednocześnie wymagam wyników i oczekuję wysokiej efektywności pracy.
Jak z kobiecej perspektywy ocenia pani działalność biznesową i rynek pracy w Polsce?
Rynek w Polsce jest rynkiem pracownika. Obserwujemy stałe wysokie zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników, co znajduje odzwierciedlenie w raporcie TMF Group Analiza trendów usług outsourcingowych w wielu krajach: 83% dyrektorów działu kadr za kluczową kwestię uznało wyszukiwanie odpowiednich talentów. Moim zdaniem, taka sytuacja jest korzystna dla kobiet, szczególnie młodych matek, które chcą pozostać na rynku pracy i tych poszukujących równowagi pomiędzy życiem prywatnym i zawodowym. Pracodawcy są skłonni wprowadzać elastyczne godziny pracy lub zdalny tryb pracy. Gotowi są też zawierać umowy na część etatu, by zapewnić napływ talentów do firmy. Natomiast jeśli chodzi ogólnie o aktywność biznesową kobiet, to Polki są bardzo przedsiębiorcze. Jedna trzecia polskich właścicieli firm to kobiety, co stawia nas w europejskiej czołówce. Kobiety często decydują się na prowadzenie własnej działalności gospodarczej, która zapewnia większą elastyczność i możliwość godzenia ról życiowych.
A version of this article originally appeared in the December 2017-January 2018 edition of Harvard Business Review Poland.